ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΟΜΑΔΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Η σχολική σύμβουλος φιλολόγων Καβάλας, κυρία Κωνσταντίνα Κηροποιού,  διοργάνωσε κατά τη διάρκεια δύο συναντήσεων (στις 3 και 10 Απρίλη 2013) μια πολύ ενδιαφέρουσα επιμορφωτική δραστηριότητα με θέμα «Εκπαιδευτικές τεχνικές στο πλαίσιο της ομάδας».

Στα πλαίσια αυτών, έγινε λόγος πρώτα απ’όλα για την Ιδεοθύελλα (Brainstorming). Σ’αυτή την τεχνική ζητείται από τους μαθητές η όσο το δυνατόν γρηγορότερη και αυθόρμητη κατάθεση απόψεων. Ο/η διδάσκων/ουσα καταγράφει πιστά τις απόψεις  (χωρίς να παρεμβαίνει) και αξιοποιεί τα όσα λέχθηκαν. Με τη συνδρομή των μαθητών, προβαίνει στην ταξινόμηση, το σχολιασμό των κατηγοριών και τη σύνθεση του υλικού.  Αυτή η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί σε πληθώρα περιπτώσεων πχ στην Ιστορία (Η ζωή στην αρχαία Σπάρτη/εκστρατεία του Μ.Αλεξάνδρου), στα Αρχαία (διδασκαλία λεξιλογικών πινάκων/νουβέλα Αδράστου) κλπ. Στα πλεονεκτήματά της περιλαμβάνονται η εγρήγορση, η ελευθερία έκφρασης, η συμμετοχική διάθεση των μαθητών, η δημιουργία φιλικής ατμόσφαιρας, η παράθεση πολλών οπτικών γωνιών για ένα θέμα κα. Απαιτεί όμως εκπαιδευτική εμπειρία, ενώ ελλοχεύει και ο κίνδυνος «επίδειξης» φαντασίας από μέρους ορισμένων παιδιών.

Μία άλλη σπουδαία τακτική είναι το παιχνίδι ρόλων. Σε αυτήν την περίπτωση, στήνεται ένα δρώμενο, συγκροτούνται ομάδες, διεξάγεται η δραματοποίηση και ακολουθεί συζήτηση για τα συμπεράσματα. Ο ρόλος του καθηγητή είναι να ενθαρρύνει, να εμψυχώνει και να δημιουργεί κλίμα εμπιστοσύνης. Άλλωστε είναι εκείνος που θα εξηγήσει του στόχους της όλης διαδικασίας, θα παρουσιάσει το κανονιστικό πλαίσιο και θα επιβραβεύει τους μαθητές ή θα επιλύει προβλήματα. Ενδεικτικά παραδείγματα αυτής της τακτικής:

-       «Είσαι ο γραμματιστής. Πώς θα μιλούσες στο μαθητή σου και τι θα του έλεγες;»

-       Ο Σικινος παρουσιάζεται στον Ξέρξη, συστήνεται και εκτελεί το σχέδιο του Θεμιστοκλή.

-       Αντικρούστε τα επιχειρήματα του Νικία (με αφορμή τη δημηγορία του Νικία προς το στράτευμα) κα

Τρίτη βασική μέθοδος, που χρησιμοποιείται σε όλο και μεγαλύτερη έκταση τα τελευταία χρόνια, είναι η ομαδοσυνεργατική.  Δυάδες, τριάδες ή τετράδες –συνηθέστερα- μαθητών αναλαμβάνουν ρόλους (πχ του γραμματέα, συντονιστή, εμψυχωτή κλπ), δουλεύουν αντικριστά και παρουσιάζουν το αποτέλεσμα της εργασίας στην ολομέλεια. Στη συνέχεια προχωρούν σε αυτοαξιολόγηση, ετεροαξιολόγηση, αλλά και αξιολόγηση της όλης διαδικασίας. 

Χάρη σε αυτή τη μέθοδο προωθούνται δεξιότητες που σχετίζονται με την οργάνωση και εργασία στα πλαίσια των ομάδων, επιτυγχάνεται καλύτερη κατανόηση κααι εμπέδωση του μαθησιακού υλικού, παρέχονται επιπρόσθετα κίνητρα μάθησης, προωθούνται διαπολιτισμικές σχέσεις και αυξάνεται η αυτοεκτίμηση. Προβλήματα, ωστόσο, αποτελούν οι πολυπληθείς τάξεις, τα πληθωρικά αναλυτικά προγράμματα, τα ελλιπή εποπτικά μέσα, η περιορισμένη γνώση των εκπαιδευτικών κα.

Τελευταία τακτική η οποία συζητήθηκε στο σεμινάριο ήταν η μέθοδος project. Πρόκειται για τη διερεύνηση ενός θέματος σε βάθος. Βασικές επιστημονικές αρχές που διέπουν την υλοποίηση των project είναι:

•             Η αρχή της διερευνητικής προσέγγισης στη μάθηση,
•             Η  αρχή της διεπιστημονικής συνεργασίας των καθηγητών,
•             Η αρχή της διαφοροποιημένης προσέγγισης στη μάθηση και
•             Η αρχή της ομαδικής συνεργασίας των μαθητών.

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι διαμεσολαβητικός, συμβουλευτικός, καθοδηγητικός. Λειτουργεί ως συνεργάτης και δε δίνει έτοιμες απαντήσεις, αλλά παρεμβαίνει μόνο όταν είναι απαραίτητο. Δίνει μια στοιχειώδη βιβλιογραφία και ενδεχομένως πηγές από το διαδίκτυο ή άλλο υλικό και οι μαθητές οφείλουν να αναφέρουν

Α. τη στοχοθεσία

Β. τον τρόπο συγκρότησης και λειτουργίας της ομάδας

Γ. το ερευνητικό έργο, την πορεία υλοποίησης, το τελικό συμπέρασμα.

Στο τέλος ακολουθεί η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού ως προς τη συμμετοχή των παιδιών στο παραγόμενο έργο, τη συμπεριφορά, την επικοινωνιακή ικανότητα, την αποτελεσματικότητα, το ενδιαφέρον που επέδειξαν κατά την υλοποίηση του project, τις γνώσεις που αποκόμισαν κλπ.